طب الرضا(علیه السلام)

توصیه‌های امام رضا علیه السلام در مورد آداب غذا خوردن
- هنگامی که گرسنه هستید غذا بخورید و به محض این که احساس سیری کردید دست از غذا بکشید.
 -زیاده‌خوری باعث سوء هاضمه می‌شود و این مرض از تلاش برای جهاز هاضمه به وجود می‌آید.
 -زیاده‌خوری باعث چاقی می‌شود و باعث اختلال در کار قلب شده و ایجاد امراض مفصلی مزمن مانند نقرس می‌کند.
- با شکم سیر حمام نکنید چون باعث قلنج می‌شود.
- برای جلوگیری از درد معده تا دست از غذا نکشیده‌اید آب ننوشید.

توصیه های سلامتی امام رضا (ع)

مامون در زمان حکومتش دانشمندان و علمای پزشکی را از نقاط مختلف دعوت کرده و جلسات بحث علمی تشکیل می داد تا به این وسیله هم این علم را بسط دهد وهم نام خود را در نقاط مختلف جهان معروف کند. امام رضا (ع) در این جلسات شرکت داشتند و عضو ثابت آن بودند. مامون و افراد حاضر در بحث علمی از وجود آن حضرت بهره زیادی می جستند. امام در رساله پزشکی خویش خطاب به مامون توصیه های بهداشتی فراوانی را آورده است.
ما در این مطلب، قسمتی از سخنان گوهربار حضرت رضا (ع) را در مورد رعایت نکات بهداشتی و حفظ سلامتی بدن آورده ایم. امیدواریم با توجه به توصیه های آن حضرت و بهره گیری از علوم جدید پزشکی، همیشه از بدنی سالم و به دور از هر گونه بیماری برخوردار باشید.

 *کسی که نمی خواهد معده اش آزار و آسیب ببیند، موقع غذا خوردن آب ننوشد. کسانی که توام با غذاخوردن آب می نوشند، دستگاه هاضمه را از ابتدای کارش، از کار باز می دارند. اینها به عارضه ضعف دستگاه گوارشی مبتلا خواهند شد زیرا نوشیدن آب در اول طعام، معده را از هم باز می کند، و عارضه گشادی معده پدید می آورد.

* آنانکه می خواهند از بیماری بواسیر و رنج روده ای و درد قسمت پشت بدن در امان باشند، هر شب ده دانه خرمای برشته شده را با روغن گاو بخورند.

* کسی که نمی خواهد از درد مثانه بنالد، حتی نباید یک لحظه هم ادرارش را نگاهدارد، اگر چه در پشت اسبی سوار شده باشد.

* کسانی که بضعف حافظه دچارند، بهتر است همه روزه هفت مثقال کشمش سیاه ناشتا بخورند و نیز سه تکه زنجبیلی که در عسل خوابانده باشد ( زنجبیل پرورده) با کمی خردل ضمن غذای روزانه خود بخورند. برای تقویت نیروی فکری خوبست، همه روزه سه دانه هلیله با نبات کوبیده بخورند.

 *کسی که می بیند ناخنهایش زرد می شود و از هم می شکافد، یا اینکه اطراف ناخنهایش خراب میشود، باید عادت کند که ناخنهایش را در هر پنجشنبه بچیند که عادت به این کار از شکافتن ناخن ها و خرابی دور سرانگشت ها جلوگیری خواهد کرد. اگر کسی می خواهد که به درد گوش گرفتار نشود، هر شب هنگام خواب اندکی پنبه در گوشهایش بگذارد.

 *هر کس می خواهد در فصل زمستان از بیماری سرماخوردگی در امان بماند، همه روزه سه قاشق عسل بخورد. عسل سالم نشانه هایی دارد. آن دسته از عسل ها که وقتی جلو دماغ می گیرید بوی تندش شما را به عطسه وامیدارد یا عسلی که آدم را دچار بی حالی وسستی می کند، و آن عسلی که زبان آدم را می سوزاند، عسل های خوبی نیستند. این عسلها قاتل جان آدمی میباشند.

 *در فصل زمستان گل نرگس ببوئید، بوئیدن این گل را بطور استمرار رعایت کنید تا از شر سرماخوردگی در امان بمانید. همچنین استشمام( سیاه دانه) آدمی را از سرماخوردگی ایمن می دارد.

 *برای جلوگیری از سرماخوردگی در روزهای تابستان، پرهیز از آفتاب و خوردن روزی یک عدد خیار فایده فراوانی دارد.

 *کسانی که می خواهند از سردرد و باد شکم در امان باشند، ماهی تازه بخورند. این عمل را هم در فصل زمستان و هم در تابستان انجام دهند، چون ماهی تازه برای پیشگیری از این گونه دردها بسیار سودمند می باشد.

 *آنانکه می خواهند همیشه سردماغ و با نشاط باشند، تا می توانند از شام شب بکاهند و شب ها سبک بار به رختخواب بروند.

 *کسانی که نمی خواهند گوشهایشان سست و فروآویخته باشد، و یا اینکه از افتادن و بزرگ شدن لوزتین خود، بیمناک هستند، بهتر است هر وقت که شیرینی می خورند، بدنبالش اندکی سرکه غرغره کنند.

 *کسانی که می خواهند از ابتلا به مرض یرقان در امان بمانند، در فصل تابستان به اتاق های دربسته و دم کرده و بدون تهویه وارد نشوند و همچنین در فصل زمستان یک مرتبه از اطاق گرم به هوای سرد نروند، بلکه صبر کنند، تا بدنشان با هوای تازه مانوس شود.

 *آنانکه از بادهای دردناک و شدید در بدن خود می ترسند، هفته ای یک بارسیر بخورند.

 *کسانی که به دندان خود علاقمندند قبل از خوردن شیرینی، کمی نان بخورندفلسفه این کار این است که خرده های نان میان دندان ها را پر کند و نگذارد مواد شیرین به آنها آسیب بزند.

 *آنانکه می خواهند غذایشان زود هضم شود و دستگاه هاضمه اشان کار خود را بآسانی انجام دهد، هر وقت که می خواهند با شکم سیر برختخواب بروند، به پهلوی راست بخوابند و پس از مدتی از پهلوی راست به پهلوی چپ بغلطند و بخواب راحت فرو روند .

دستورات امام رضا (ع) در طب

این قسمتی از دستورات بهداشتی مولایمان حضرت امام ابی الحسن علی بن موسی الرضا (ع) می باشد که از رساله طب الرضا (ع) روایت می شود ، آن حضرت می فرمایند : سفارش اکیـــــد می کــنم که از خوردن ماهی و تخم مرغ در یکبار پرهیز کنید زیرا ترکیب این دو غذا در معده باهم جهاز های هاضمه را دچار رنج خواهد کرد و مقدمات بیماری نقرس ، بواسیر و درد دندان را فراهم خواهد آورد . توصیـه می کنم که از زیاده روی در خوردن پیاز خودداری کنید زیرا پیاز زیاد رنگ نشاط و شادی را از چهره می برد و سایه ای غم انگیز به سیما فرو می اندازد . خوردن قلوه و جهازات درونی گوسفند ( سیرابی ، شیردان ) درست نیست چون این نوع خوراکها برای مثانه زیان بخش است .

استحمام با آب سرد پس از خوردن گوشت ماهی جائز نیست، چون این کار با خطر فلج شدن توأم می باشد . هنگام شب بالنگ نخورید زیرا بالنگ خوردن در شب روی چشم ها اثر نامطلوب می گذارد و مردمک را به عارضه دوربینی تهدید می کند .

از افراط در خوردن تخم مرغ بپرهیزید زیرا این افراط کبد را از عمل منظم باز می دارد و در سر و معده بادهای زیان بخشی بوجود می آورد . شکم را از تخم مرغ پخته  پر نکنید تا به تـنگی نفس و عارضه نفــخ شکم دچار نشوید.

افراط در خوردن انجیر زیان آور است . خوردن گوشـــتی که درست نپــخته در معده کرم بوجود می آورد . آنانکه پس از خوردن شیرینی یا غـــذای گرم آب سرد می نوشند دندانـــهای خود را از دست خواهند داد .

کسانی که در مصرف گوشـــت گاو و شکار زیاده روی می کنند به اختلال مشاعـر و بهت زدگی دچار شده و این اشخاص به مرض فراموشــی و کند ذهــنی مبــتلا می شوند . کسی که نمی خواهد از درد مثانه بنالد حتی لحظه ای هم نباید ادرارش را نگه دارد اگر چه در پشت اسبی سوار باشد .

آن کس که می خواهد معده اش آزار و آسیب نبیند تا دست ازغذا  نکشیده آب ننوشند آنان که توأم با غذا خوردن آب می نوشـــند دستگاه هاضـــمه را از ابتدای کارش از کـــار باز می دارند . اینها به عارضـه رطوبت و ضعف دستگاه گوارشی مبتلا خواهند شد زیرا نوشیدن آب در اول غذا معده را از هم باز می کند و عارضه گشادی معده پدید می آورد .

کسانی که به ضعف حافظه دچارند بهتر است که همـه روزه هفت مثقال کشمش سیاه ناشتا بخورند و روزانه هم سه تکه زنجبیلی که در عسل خوابانده باشند با کمــی خردل ضمن غذای روزانه خود بخورند ، برای تقویت نیروی فکری خوب است همه روزه سه دانه هلیله  را با نبات کوبیده بخورند .

اگر کسی می خواهد در فصل زمستان از بیماری زکام (سرما خوردگی) در امان بماند همه روزه سه قاشق عسل بخورد ، هر کدام از عسل های فاسد و صالح علامـــاتی دارند ، آن دسته از عسل ها که وقتی جلوی دماغ می گیری بوی تندش شما را به عطسه وا می دارد ویا عسلی کــه چشیدنش آدم را به سکر و سستی می اندازد و آن عسل های که زبان آدم را می سوزاند  ،عسلهای خوبی نیستند این عسل ها قاتل جان آدمی می باشد.  برای جلوگیری از زکام در روز های تابستان ، پرهیز از آفتاب و خوردن روزی یک عدد خیارسود فراوان دارد .

کسانی که می خواهند همیشه سرحال و با نشاط باشند تا می توانند از شام شب بکاهند و شب ها سبک بار به رخت خواب بروند .

کسانی که می خواهند گوشهایشان سست وفرو آویخته نباشد ویا اینکه از افتادن و بزرگ شدن لوزتین خود بیمناک هستند بهتر است هروقت که شـــیرینی می خورند به دنبــــالش اندکی سرکه غرغره کنــند . کسانی که به دندان خود علاقمندند قبل از خوردن شیرینی کمی نان بخورند . 

توجه به سلامت بدن

هیچ گاه نگو مدتها فلان کار را کردم و فلان چیز را خوردم اما گزندی ندیدم، و فلان ‌چیز را نوشیدم ولی زیانی به من نرسید، و فلان کار را انجام دادم اما از آن بدی ندیدم‌، چون این مشت از مردم، چونان حیوانند که نمی‌فهمند چه چیز برایش‌ مضرّ است و چه چیز سودمند.

ضرر آب خوردن هنگام غذا

هر کس می‌خواهد که ناراحتی معده نگیرد در بین غذا خوردن آب ‌ننوشد و بعد از تمام شدن غذایش آب نخورد، چون آب خوردن در بین غذا رطوبت بدن‌ را زیاد می‌کند و معده‌اش ضعیف می‌گردد، و رگها نیرو (انرژی‌) غذا را جذب نمی‌کند، زیرا چنانچه در بین غذا خوردن پشت سر هم آب بنوشد غذا در معده‌اش تخمیر می‌شود.

تقویت حافظه
هر کس میخواهد که حافظه‌اش زیاد شود صبحها ناشتا هفت مثقال مویز میل کند. هر کس می‌خواهد که کمتر دچار فراموشی شود و حافظه داشته باشد روزی سه‌ قطعه زنجفیل پرورده در عسل میل کند، و نیز هر روز با غذای خود خردل بخورد.

پیشگیری از زکام

هر کس می‌خواهد که در سراسر زمستان زکام نگیرد روزی سه قاشق عسل بخورد. بدان که برای شناخت عسل مفید از مضر نشانه‌هایی است‌، بعضی از عسلها هستند که وقتی بویشان به مشام انسان برسد عطسه می‌زند، بعضی از عسلها سکر آوردند و مزه بسیار تند و سوزنده‌ایی دارند، این نوع عسلها کشنده‌اند. همچنین (کسی که می‌خواهد در زمستان مبتلا به زکام نشود) نرگس و نیز سیاه‌ دانه‌ استشمام کند. اگر در تابستان زکام شیوع یافت هر روز یک خیار بخورد و از نشستن در آفتاب‌ پرهیز کند.

پیشگیری از یرقان

هر کس می‌خواهد که به یرقان و صفار1 دچار نشود در تابستان بعد از باز کردن در اتاقش بلافاصله وارد اتاق نشود (و در زمستان صبح که در اتاقش را باز می‌کند بلافاصله خارج نشود).

1. نوعی کرم و انگل در معده‌

پیشگیری از بواسیر  
هر کس می‌خواهد که از ابتلا به درد مقعد مصون بماند و بواسیر نگیرد هفت دانه‌ خرمای برنیک با روغن گاو تناول کند، و بیضه‌های خود را با سیماب خالص چرب نماید.
در مورد خواب بعد از غذا

هر کس می‌خواهد که غذا را بگوارد در هنگام خوابیدن به پهلوی راست خود تکیه ‌کند و سپس به پهلوی چپ برگردد

ازدیاد عقل

هر کس می‌خواهد که عقلش زیاد شود هر روز ناشتا سه دانه هلیله سیاه با شکر طبرزد (نبات‌) بجود.

پیشگیری از ترک لبه

هر کس می‌خواهد که لبهایش نترکد و زخم نشود ابروهای خود را چرب کند.
دفع بادهای داخلی

هر کس می‌خواهد که باد نگیرد هر هفت روز یک بار سیر مصرف کند.

برخی دستورات غذایی

انجیر و مشروب مویز که اهلش می‌نوشند، اگر با هم خورده شود تولید نقرس و پیسی می‌کند. مداومت بر خوردن پیاز باعث کلف در صورت می‌شود. خوردن غذاهای ‌شور و گوشتهای نمکسود و همچنین خوردن ماهی شور بعد از عمل حجامت و فصد رگها تولید بَهَک و جَرَب می‌کند، خوردن قلوه و تو دلیهای آن مثانه را تغییر می دهد.

دفع بلغم

هر کس می‌خواهد که بلغمش بر طرف شود هر روز (یک مثقال‌) اطریفل1 کوچک تناول کند.

1. معجونی ساخته شده از هلیله 

در مورد حجامت  

هر کس می‌خواهد که در موقع حجامت کردن درد کبد نگیرد بعد از حجامت ‌کاسنی با سرکه تناول کند.

درباره مصرف ماهی

هر کس از ابتلا به درد شقیقه1 و شوصه2 می‌ترسد بعد از خوردن ماهی تازه، چه در تابستان یا زمستان، از خوابیدن خودداری کند

1.       دردی که نیمی از سر و صورت را می‌گیرد، میگرن‌. 

2.       درد شکم, ذات الجنب یا سینه پهلو

در مورد مصرف شیرینی

هر کس می‌خواهد که کام و ملازه‌اش پایین نیفتد بعد از خوردن شیرینی با سرکه غرغره کند. هر کس

می‌خواهد که دندانهایش نپوسد قبل از خوردن شیرینی لقمه‌ای نان تناول‌کند.

در مورد بدن سالم
هر کس می‌خواهد که بدنی سالم و لاغر اندام داشته باشد شب غذا کم بخورد

جلوگیری از درد ناف

هر کس می‌خواهد که به ناف درد مبتلا نشود در هنگام چرب کردن سر خود نافش را هم چرب کند.

جلوگیری از سنگ مثانه و عسر البول

و هر کس می‌خواهد از ابتلا به سنگ (مثانه‌) و عسر البول ایمن بماند در هنگام انزال، منی خود را حبس نکند و مدت جماع را طول ندهد.

جلوگیری از ترک ناخن

هر کس می‌خواهد که ناخنهایش ترک نخورد و خراب نشود فقط روزهای پنجشنبه‌ ناخن بگیرد

کاهش صفراء

هر کس می‌خواهد که صفرا را از بین ببرد چیزهای خنک و نرم بخورد، بدنش را استراحت دهد، از ایستادن زیاد بپرهیزد، و به صورت شخصی که دوستش دارد زیاد بنگرد.

توصیه‌های بهداشتی امام رضا (ع)

برای افزایش حافظه هر روز 7 مثقال کشمش سیاه ناشتا بخورید.
- برای جلوگیری از درد گوش هر شب هنگام خواب مقداری پنبه در گوش خود قرار دهید.
- برای جلوگیری از زرد شدن ناخن‌ها و فاسد شدن اطراف ناخن‌ها و شکاف‌دار شدن روی ناخن‌ها هر پنجشنبه ناخن‌های خود را کوتاه کنید.
- حمام با آب گرم باعث نظافت بدن می‌شود و حمام با آب سرد باعث طراوت و شادابی پوست بدن می‌شود.

.