شاهد اين مدعا آن است كه در ايران حدود 50 درصد افراد مبتلا به ديابت نوع 2 از بيماري خود ناآگاهند و بسياري از آگاهان نيز غيرمستقيم و به جهت مراجعه براي بيماري ديگري مورد آزمايش و تشخيص ديابت قرار گرفته‌اند.

صبر و حوصله اين بيماري براي رسيدن به مرحله نهايي بسيار زياد بوده و گاه ممكن است چند سال و حتي چند دهه براي رسيدن به مرحله نهايي ابتلاي ميزبان خود طي كند.

وانگهي هيچ فردي از گزند اين هيولاي خاموش در امان نيست. به همين سبب همه افراد بخصوص افراد بالاي 40 سال بايد با مشورت پزشك خود آزمايش ديابت بدهند و در صورت عدم ابتلا در دوره‌هاي معيني كه متخصص تعيين مي‌كند، اين آزمايش را تجديد كنند.

فراموش نكنيد كه عوامل اصلي ابتلا به اين بيماري، البته بدون احتساب وراثت، عبارتند از كم‌تحركي، اضافه‌وزن و چاقي و تغذيه نامناسب‌ و طبيعتا مهم‌ترين راه‌هاي پيشگيري‌ يا در صورت ابتلا مبارزه با آن، عبارتند از ورزش و تحرك كافي و تغذيه مناسب و وزن متناسب. اين را نيز به خاطر داشته باشيد كه هزينه‌هاي درمان ديابت 23 برابر هزينه‌هاي پيشگيري است.

ديابت را به طور عمده به سه دسته تقسيم مي‌كنند:
ديابت نوع يك در سراسر جهان و در ايران حدود 10 درصد مبتلايان را شامل مي‌شود و كودكان و نوجوانان را مورد هدف قرار مي‌دهد. عامل اصلي اين نوع ديابت هنوز بدرستي روشن نيست و به همين دليل قابل پيشگيري نيست.

ديابت نوع 2 كه ناشي از بي‌توجهي به شيوه‌هاي سالم زيستن است، حدود 90 درصد مبتلايان را به خود اختصاص مي‌دهد. اين نوع ديابت مختص بزرگسالان است و هر چند مي‌توان وراثت را در ابتلا به آن موثر دانست، اما قابل پيشگيري است.

تحرك، تغذيه مناسب و وزن متناسب از مهم‌ترين شيوه‌هاي پيشگيري و حتي در صورت ابتلا، از موثرترين روش‌هاي مبارزه با بيماري است.

ديابت بارداري كه برخي زنان باردار را گرفتار مي‌‌كند، عموما يك بيماري گذراست و پس از اتمام دوران بارداري بهبود مي‌يابد، اما در برخي افراد نيز تبديل به ديابت مزمن مي‌شود.

مبتلايان به اين بيماري بايد به ياد داشته باشند كه حتي در صورت بهبود پس از دوران بارداري، احتمال ابتلايشان به ديابت نوع 2 نسبت به ديگران بالاتر است.

آمارهاي مرتبط با ميزان ابتلا به ديابت در ايران متفاوت است، اما به طور ميانگين مراجع گوناگون، تعداد مبتلايان به اين بيماري را حدود سه تا هفت ميليون نفر در ايران تخمين مي‌زنند. به عبارت ديگر چهار تا 10 درصد جمعيت كشورمان با ديابت دست و پنجه نرم مي‌كنند.

يك مقايسه ساده ميان كشورهاي غربي و ايران در زمينه سن ابتلا به ديابت نشان مي‌دهد كه رشد ابتلا به ديابت نوع 2 در كشورهاي غربي در دهه ششم عمر و پس از آن است؛ در حالي كه متاسفانه اين سن در ايران بسيار پايين‌تر است و هم ميهنان ما در دهه‌هاي چهارم و پنجم زندگي به اين بيماري دچار مي‌شوند.

به اين ترتيب، رشد ابتلا به ديابت در ايران مربوط به سنين پيش از بازنشستگي و در واقع دوره كار و فعاليت است و اين خود مي‌تواند بر ميزان بهره‌وري نيروي انساني نيز تاثير نامطلوبي بگذارد. آمارها هشدار مهم ديگري نيز مي‌دهند: در هر 15 سال تعداد مبتلايان به ديابت در ايران سه برابر مي‌شود.‌

با وجود ضعف آماري در زمينه ديابت در كشورمان، برآوردها حكايت مي‌كند استان‌هاي يزد، بوشهر، قزوين و تهران از مناطق ديابت خيز ايران به شمار مي‌روند.

در سه استان نخست، حدود 16 درصد جمعيت با ديابت دست به گريبانند و 12 درصد ساكنان استان تهران از ابتلا به اين بيماري رنج مي‌برند البته ساكنان استان‌هاي ديگر نبايد خود را در حاشيه امن بدانند.

اساسا ديابت تمايزي ميان افراد قائل نيست. هر فردي كه شيوه سالم زيستن را فراموش كند، بايد خود را در معرض خطر ابتلا به ديابت بداند.

در اين ميان افرادي كه هم پدر و هم مادرشان مبتلا به ديابت هستند، در معرض خطر بيشتري قرار دارند. گفته مي‌شود احتمال خطر ابتلا در اين افراد بين 30 تا 35 درصد بيش از ديگران خواهد بود.

به هر حال ديابت يك بيماري غيرمسري اما همه‌گير است. در ميان انواع اين بيماري، ديابت نوع 2 در عين قابل پيشگيري بودن، بيشترين دردسر را براي ما در پي داشته است زيرا بيشتر افراد مبتلا به ديابت (حدود 90 درصد) از نوع 2 رنج مي‌برند.

جالب است كه عامل اصلي ابتلا به اين نوع، شيوه‌هاي ناسالمي ‌است كه در زندگي شهري در پيش گرفته‌ايم. دوري از ورزش و تحرك، اضافه وزن و چاقي و نيز تغذيه نامناسب مهم‌ترين عوامل ابتلا به ديابت نوع 2 را تشكيل مي‌دهد و در ايران كمي ‌زودهنگام يعني پس از چهل سالگي، فرد را به دام ديابت مي‌كشانند.

پر‌واضح است كه در چنين شرايطي مناسب ترين راه پيشگيري و مقابله، در پيش گرفتن شيوه سالم زيستن و انجام آزمايش‌هاي دوره‌اي به تشخيص و توصيه پزشك پس از سن ياد شده است.

هرگز ديابت را دست‌كم نگيريد، زيرا يك تنه مي‌تواند چشم هر اسفنديار رويين‌تني را نشانه رود! (جام جم - ضميمه سيب)