بسياري از متخصصان گوش و حلق و بيني تاكيد مي‌كنند عمل جراحي پلاستيك نه‌تنها يك عمل اورژانس نيست، بلكه بسياري از افراد هرگز نبايد داوطلب چنين عمل زيبايي قرار بگيرند. به بيان ديگر، يك تفكر و تصميم‌گيري عاقلانه توسط داوطلبان اين نوع جراحي مي‌تواند مانع بروز عوارض احتمالي و شايد برگشت‌ناپذير آن شود.

به بيان ديگر، شايد در مواردي نه‌تنها شرايط مطلوب ظاهري براي شخص پس از جراحي پلاستيك بيني به دست نيايد بلكه او را با عوارضي چون گرفتگي بيني، پوليپ (گوشت اضافه داخل بيني)، تشديد آلرژي و سردرد مواجه سازد.

دكتر بابك ساعدي، متخصص گوش و حلق و بيني و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت‌وگو با جام‌جم مي‌گويد: بجز مواردي كه فرد بر اثر ضربه يا بيماري دچار انحراف ظاهري و گرفتگي بيني شده باشد، عمل جراحي پلاستيك بيني (رينوپلاستي) را توصيه نمي‌كنم، بخصوص افرادي كه دچار بيماري‌هاي زمينه‌اي مانند سينوزيت و پوليپ داخل بيني، حساسيت شديد و درمان‌نشده و پوست ضخيم بيني (بيني گوشتي) هستند نبايد تحت عمل رينوپلاستي قرار بگيرند. چراكه انجام عمل جراحي پلاستيك اين افراد را با عوارضي چون گرفتگي بيني، حساسيت و سردرد‌هاي آزاردهنده ناشي از آن دچار مي‌كند.

تحقيقات نشان مي‌دهد رينوپلاستي و تغيير شكل بيني اثرات هيجاني و رواني شديدي را بويژه هنگامي كه خواسته بيمار برآورده نمي‌شود، به دنبال خواهد داشت. به بيان ديگر متخصصان تاكيد مي‌كنند افرادي كه از نقايص مشخصي مانند ضرب‌ديدگي، شكستگي يا صدمات ناشي از تصادف رنج مي‌برند، اغلب از جراحي بيني راضي بوده و معمولا جراحي در اين افراد نتايج خوبي را به دنبال دارد. يعني بيماران با اختلالات واضح بيني براي عمل مناسب‌تر هستند، اما غيراز موارد ترميمي بيني ناشي از تصادفات و ضرب‌ديدگي‌ها ساير موارد بايد به دقت بررسي شده و در موارد مبهم مشاوره روانپزشكي درخواست شود.

دكتر ساعدي نيز با تقسيم عوارض جراحي رينوپلاستي به سه دسته كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و بلندمدت مي‌گويد: خونريزي پس از عمل، كبودي و تورم در محدوده بيني و چشم‌ها از عوارض كوتاه‌مدت، پس از عمل زيبايي بيني است كه پس از مدتي برطرف مي‌شود، اما از مهم‌ترين عوارض ميان‌مدت و درازمدت، نرسيدن به نتيجه مطلوب ظاهري كه با مهارت جراح (بهره‌گيري از شيوه‌هاي نوين جراحي يا روش‌هاي سنتي در جراحي رينوپلاستي) از يك سو و خصوصيات بيمار (دارابودن بيني گوشتي يا استخواني) بازمي‌شود.

به بيان ديگر، بهره‌گيري از روش‌هاي قديمي در جراحي زيبايي بيني بسيار تخريب‌كننده است و مي‌تواند به عضلات و استخوان بيني صدمات جبران‌ناپذيري وارد كند. پس نقش جراح و تجربه وي در انتخاب مناسب بيمار، به‌كارگرفتن تكنيك‌هاي مناسب جراحي و در نظرگرفتن عوارض احتمالي ناشي از جراحي انكارناپذير است.

به گفته متخصصان، نكته مهم در جراحي بيني، حفظ عملكرد بيني پس از جراحي است. يعني بيني بايد به عنوان عضوي كه گذرگاه هواي تنفسي است در نظر گرفته شود. تحقيقات نشان مي‌دهد ميزان اكسيژن خون افرادي كه تنفس دهاني دارند نسبت به كساني كه از راه بيني تنفس مي‌كنند، كمتر است.

دكتر ساعدي با اشاره به عوارض احتمالي رينوپلاستي مي‌گويد: معمولا خس‌خس بيني تا چند هفته بعد از عمل به علت تورم و گرفتگي بيني طبيعي است، اما در صورتي كه بيشتر از اين مدت باشد، بايد مورد بررسي قرار گرفته و اقدامات لازم انجام شود.

ممكن است علت خس‌خس، چسبندگي بيني يا تنگي بيني به دليل اشكالات حين عمل باشد. بخصوص عمل‌هاي مجدد رينوپلاستي عوارض شديدتري را براي شخص به دنبال خواهد داشت. پس پزشكي كه عمل مجدد را انجام مي‌دهد بايد از تجربه و مهارت ويژه‌اي برخوردار باشد و صحبت با بيمار و توجيه وي از نتيجه احتمالي جراحي بايد در دستور كار جراح قرار گيرد. فراموش نكنيد معمولا نتيجه اغلب جراحي‌هاي بيني شش هفته تا سه ماه اول مشخص مي‌شود، اما حداقل زمان لازم براي ارزيابي نهايي يك سال بعد از عمل است.

اين جراح گوش و حلق و بيني مي‌افزايد: اصرار بر كوچك‌كردن بيني‌هاي گوشتي از طريق رينوپلاستي نيز شخص را با خطر باقي‌ماندن جاي زخم و گوشت اضافه در كنار پره‌هاي بيني مواجه مي‌كند. همچنين افتادگي نوك بيني با افزايش سن از عوارض احتمالي بيني‌هاي گوشتي است كه تحت عمل رينوپلاستي قرار مي‌گيرد. در كنار اين عوارض امكان بروز و تشديد گرفتگي و انحراف بيني بخصوص در كساني است كه در گذشته نيز به گرفتگي بيني يا آلرژي دچار بوده‌اند و به درمان آن اقدام نكرده‌اند.

متخصصان تاكيد مي‌كنند در اعمال جراحي زيبايي بيني كوچك‌كردن بيش از اندازه بيني و تنگ‌كردن سوراخ‌هاي بيني منجر به مشكلات تنفسي بسياري در فرد مي‌شود. در جراحي بيني بايد تشخيص داده شود كه بيني بيمار تا چه حد ظرفيت تغيير دارد و از برداشتن بيش از اندازه بافت‌هاي بيني خودداري كند. حتي در مواردي، جراحي بيني سبب چسبندگي‌هاي داخلي بيني يا تنگ‌شدن بيش از اندازه سوراخ‌هاي بيني و مشكلات تنفسي مي‌شود و اختلال در عملكردهاي حياتي بيني، عوارض ناگواري در سلامت و زندگي فرد برجا مي‌گذارد.

دكتر ساعدي با اشاره به مشكلات تنفسي به عنوان شايع‌ترين عوارض جراحي پلاستيك بيني مي‌گويد: فردي كه تنفس از راه بيني خود را از دست بدهد، نه‌تنها در زندگي فردي بلكه در روابط اجتماعي نيز با مشكلات زيادي مواجه خواهد شد. بي‌حالي، خواب‌آلودگي، كسالت، بي‌حوصلگي و عصبي‌بودن ازجمله عوارض ناشي از جراحي نادرست بيني است. به بيان ديگر، اگر فردي دچار گرفتگي، پوليپ (گوشت اضافه داخل بيني) يا آلرژي شديد است بايد پيش از اقدام به رينوپلاستي، براي درمان اين بيماري‌ها اقدام كند و در درجه اول بايد به فكر تنفس طبيعي خود باشد؛ زيرا داشتن يك بيني زيبا كه فاقد تنفس طبيعي باشد نمي‌تواند بيمار را راضي نگه دارد.

دكتر ساعدي با اشاره به اين كه يكي از مهم‌ترين مشكلات داخل بيني ـ كه در جراحي‌هاي پلاستيك و زيبايي بيني فراروي جراحان بيني است ـ انحراف تيغه بيني است تاكيد مي‌كند: در بسياري از بيماران، انحراف بيروني بيني با درجات مختلفي از انحراف تيغه داخلي همراه است. انحراف تيغه بيني در هر دو دسته يادشده نياز به اصلاح در حين جراحي دارد. اما در ابتداي جراحي، قبل از شروع اقدامات مربوط به زيبايي و تغيير شكل ظاهري بيني لازم است جراح بيني تمام تلاش خود را مصروف رفع انحراف تيغه بيني و بازكردن راه تنفس كند و پس از اطمينان از برقراري راه طبيعي تنفس به قسمت دوم عمل جراحي ـ كه اصلاح ساختار ظاهري بيني با ايجاد تناسب در قسمت‌هاي مختلف بيني و صورت است ـ بپردازد.

اين جراح بيني اضافه مي‌كند: اگر بيماري كه براي جراحي زيبايي بيني مراجعه مي‌كند مبتلا به پوليپ بيني باشد نيز در ابتدا بايد درمان پوليپ بيني براي او صورت گيرد و بعد جراحي پلاستيك بيني انجام شود. با توجه به منشا اصلي پوليپ‌هاي بيني كه از سينوس‌هاي اطراف بيني است و نيز با توجه به اين كه اغلب اين بيماران از سينوزيت مزمن زمينه‌اي نيز رنج مي‌برند، درمان ريشه‌اي پوليپ‌هاي بيني بدون درمان سينوزيت مزمن امكان‌پذير نيست.

پس درمان سينوزيت مزمن در اين بيماران همزمان با درمان پوليپ‌ها بايد صورت بگيرد. در صورت تشخيص صحيح و دقيق هركدام از اين مشكلات تنفسي، با درمان مناسب، بيمار داوطلب جراحي پلاستيك بيني مي‌تواند از رفع مشكل تنفسي و سلامت بيني بعد از جراحي اطمينان داشته باشد