زندگي و چهره ماقبل تاريخي خزندگان از دوران بچگي برايم جذاب بوده است! بخصوص راسته سوسماران بيش از همه انواع خزندگان من را مقهور خودشان مي‌كرده است. عكاسي از آنها برايم دلچسب است و تاكنون براي ديدن و ثبت تصويرشان به نقاط مختلفي از ايران سفر كرده‌ام. سوسمارها از نظر شكل و اندازه متنوع‌ترين خزندگان جديد در عالم به حساب مي‌آيند. همچنين زيستگاه‌هاي متنوعي از زيرزمين گرفته تا ارتفاعات بلند و صعب‌العبور كوه‌ها را اشغال كرده‌اند. اكثر سوسمارها تخمگذار هستند؛ اما گونه‌هاي زنده‌زا نيز در ميان آنها ديده مي‌شود. در فلات ايران زمين، هشت خانواده از زير راسته سوسماران شناسايي شده‌است كه در قاب ايراني قصد دارم تعدادي از جالب‌ترين گونه‌هاي آنها را به شما معرفي كنم.

در ميان سوسمارهاي ايران، خانواده آگاما قدرت بيشتري در همرنگ سازي خود با محيط پيرامون را دارند. اين عكس متعلق به يك آگاماي سر وزغي دُم‌سياه است. خدا مي‌داند چقدر به‌دنبال اين سوسمار كوچك در شنزارهاي كوير مصر (خور و بيابانك استان اصفهان) دويدم تا بالاخره موفق شدم در يك موقعيت مناسب در كادر دلخواهم قرارش دهم و از او عكس بگيرم. وقتي با نگاهي تيزبين‌تر به فَلس‌هاي پشت اين مارمولك نگاه ‌كنيد به تطابق حيرت‌انگيز آن با محيط پيرامونش كه اكثرا دانه‌هاي شن هستند، پي مي‌بريد!

زيستگاه اين سوسمار گريز پا، نواحي بياباني در دشت‌هاي ماسه‌اي آميخته با سنگريزه و همراه با پوشش گياهي اندك و پراكنده مركز و جنوب شرق ايران است، پراكندگي جهاني آن در پاكستان، افغانستان، تركمنستان و حتي بيابان‌هاي سوريه، عربستان و عمان گسترده است.

طول نمونه بالغ اين جانور از پوزه تا انتهاي دم نزديك به 21 سانتي‌متر است. از مورچه‌ها، قاب بالان و ديگر حشرات تغذيه مي‌كند كه البته در اين ميان سالادراهم فراموش نمي‌كند. رژيم گياهخواري در ميان اين سوسمار زيبا جايگاه ويژه‌اي دارد. وقتي در تابستان و در هنگام روز شن‌هاي بيابان بسيار داغ است، از اين خزنده حركات جالبي سر مي‌زند.در چنين حالتي او را مي‌بينيد كه پاهايش را دو به دو جابه‌جا كرده و بالا مي‌گيرد تا كمترين تاثير را از گرماي سوزنده شن‌ها در كف پاهايش احساس كند.

خوب به اين تصوير نگاه كنيد. انصافا زيبا نيست؟